Jak wspomnieliśmy, zachowania korupcyjne mogą przybierać różnorakie formy, od tych oczywistych, po te niejednoznaczne. Nie w każdym przypadku można od razu stwierdzić, że mamy do czynienia z łapówką, czasami wymaga to pogłębionej analizy kontekstu. Wręczenie łapówki nierzadko odbywa się nieoczekiwanie, w pośpiechu, często przy znacznej presji ze strony osób wręczających lub wymuszających korzyść majątkową, co powoduje poważny dyskomfort oraz wymaga dużej asertywności. Ważne jest, aby nauczyć się takie zachowania rozpoznawać i właściwie na nie reagować. Czasami brak jednoznacznej, właściwej reakcji może wywołać poważne konsekwencje i doprowadzić do kłopotliwych sytuacji.
Poniżej kilka wskazówek, które mogą być pomocne dla osób narażonych na próby korupcyjne.
Bądź asertywny!
Jeżeli zostałeś narażony na działania korupcyjne, powinieneś stanowczo odmówić uczestnictwa w korupcyjnym procederze (odmówić przyjęcia lub wręczenia korzyści majątkowej). Za szczególnie ryzykowane uznać należy zaś zachowania niejednoznaczne, dopuszczające pewien margines niepewności co do ich znaczenia. Takie niejednoznaczne zachowania mogą chociażby zostać błędnie odczytane, na przykład przez ewentualnego świadka zdarzenia, co może spowodować późniejsze negatywne przedstawienie tych zachowań organom ścigania.
Szybko reaguj na zaistniałą sytuację!
Do prób korupcyjnych najczęściej dochodzi w sytuacjach niespodziewanych, nieoczekiwanych, często w pośpiechu, w sytuacjach „bez wyjścia” – np. wejście do pokoju urzędnika, pozostawienie koperty na biurku i pośpieszne opuszczenie pomieszczenia bez słowa. Dlatego bardzo ważne jest, abyś w każdej sytuacji szybko zareagował na zaistniałe zjawisko i stanowczo się mu sprzeciwił.
Zabezpiecz dowody działalności korupcyjnej!
Gdy dochodzi do próby wręczenia łapówki lub jej wymuszenia, powinieneś sporządzić stosowną notatkę opisującą zdarzenie, które miało miejsce, ewentualnie nagrać lub zarejestrować je w inny sposób. Taki dokument lub nagranie mogą mieć pewną wartość dowodową lub być pomocne w późniejszym odtwarzaniu szczegółów procederu, a tym samym świadczyć o braku zamiaru przyjęcia lub wręczenia przez Ciebie korzyści majątkowej.
Wezwij świadków!
Gdy łapówka została wręczona pomimo Twojego stanowczego sprzeciwu, należy odpowiednio ją zabezpieczyć, a także w miarę możliwości zabezpieczyć otoczenie, w którym została ona przekazana. Przede wszystkim nie przetrzymuj wręczonej łapówki wśród rzeczy prywatnych, gdyż może to zostać zinterpretowane jako jej przyjęcie. Zabezpiecz pomieszczenie, w którym znajduje się ta korzyść, przed dostępem do niego osób niepowołanych. Dobrze jest również wezwać zaufaną osobę tak, aby mogła być ona ewentualnym świadkiem zdarzenia. Jeżeli nie widziała zdarzenia korupcyjnego, to będzie mogła złożyć ewentualne zeznania w przedmiocie Twojego zachowania, już po próbie korupcyjnej, co może być konieczne w celu wykazania braku zaangażowania w przestępczy proceder.
Nie korzystaj z łapówki!
W żadnym wypadku nie korzystaj z wręczonej korzyści majątkowej w jakikolwiek sposób. Użycie łapówki również może zostać zinterpretowane jako jej przyjęcie.
Powiadom odpowiednie służby!
W przypadku, gdy doszło do próby wręczenia łapówki lub jej wymuszenia, niezwłocznie zawiadom o tym przełożonego, a w przypadku, gdy nie jest to możliwe –odpowiednie służby porządkowe, a w konsekwencji organy ścigania. Zwlekanie z takim zawiadomieniem jest niewłaściwe i może być zinterpretowane jako udział w przestępczym procederze.
Poradź się!
Jeżeli zachowanie innej osoby jest niejednoznaczne, skorzystaj z porady prawnika w celu zakwalifikowania takiego postępowania. Najlepiej udaj się do adwokata mającego doświadczenie w sprawach karnych, w celu zasięgnięcia porady co do skutków takiego zachowania i jego konsekwencji prawnych.
