Korupcja to bodaj najczęściej obecnie padające słowo w przestrzeni publicznej odnoszące się do czynów zabronionych. Nie jest tak bynajmniej dlatego, że w sposób znaczący wzrosła przestępczość korupcyjna w Polsce, bardziej należy wiązać to ze zwiększoną aktywnością organów ścigania w zakresie tropienia zachowań korupcyjnych, albo przynajmniej z manifestacją tej aktywności, jak również z postawą obecnego rządu, który mocno akcentuje zwalczanie patologii mających miejsce w poprzednich latach w życiu publicznym, korupcję traktując jako najbardziej oczywistą z nich.
Czym jest korupcja?
Do niedawna korupcja kojarzyła się, jedynie ze sferą publiczną. Ogólnie rzecz ujmując przedstawiana była jako wykorzystywanie posiadanej władzy do osiągnięcia prywatnych korzyści. Obecnie korupcja ma miejsce nie tylko w sferze publicznej ale coraz częściej występuje w relacjach pomiędzy podmiotami prywatnymi, w tym w szczególności w obrocie gospodarczym. Mechanizm zachowań korupcyjnych niezależnie od sfery występowania pozostaje jednak w zasadzie ten sam.
Czy korupcja jest niebezpieczna?
Korupcja jest zjawiskiem niezwykle niebezpiecznym. Dzieje się tak przede wszystkim dlatego, że jest to rodzaj przestępczej działalności, która godzi w zaufanie społeczeństwa do funkcjonujących instytucji publicznych, jak również prywatnych, w tym w szczególności związanych z obrotem gospodarczym. Przeświadczenie o występowaniu w nich korupcji burzy nadzieje na zachowania bezstronne ze strony urzędników, funkcjonariuszy państwowych, czy uczestników obrotu gospodarczego, a w konsekwencji powoduje poczucie braku równych szans po stronie obywateli, co niesie za sobą stagnacje i brak rozwoju, powoduje powstawanie szarej strefy, a także skierowanie sympatii w kierunku populistycznych ugrupowań politycznych. Uprawnione jest więc założenie, że korupcja osłabia społeczeństwo i jako zjawisko patologiczne winna być zwalczana systemowo.
Jak walczy się z korupcją?
Zważywszy na podniesione powyżej argumenty w Polsce, podobnie jak w wielu krajach Europy Zachodniej zostały wdrożone regulacje prawne z różnych dziedzin prawa, które mają za zadanie walczyć z zachowaniami korupcyjnymi. Prawo karne jest jedną z nich. Zawiera ono normy nakierowane na zwalczanie korupcji. W polskim Kodeksie karnym, ale również w innych ustawach obowiązujących w polskim porządku prawnym zostało uregulowanych wiele przestępstw korupcyjnych odnoszących się do sfery urzędniczej, obrotu gospodarczego, wyborów powszechnych, obrotu lekami, organizacji zawodów sportowych etc. Wszystkie one mają za zadanie kompleksowo zwalczać zachowania korupcyjne mogące potencjalnie wystąpić w naszym kraju. Dodać wypada również, że korupcja rodzi także wzrost innych przestępstw, w Polsce widać to na przykładzie przestępstwa poświadczenia nieprawdy w dokumentach.
Czy w Polsce jest korupcja?
W świetle raportu opublikowanego przez Transparency International w 2016r. Polska zajęła 29 miejsce na 176 państw podlegających badaniu. Pierwsze miejsca w rankingu, jako najmniej skorumpowane, zajęły Nowa Zelandia oraz Dania, później Finlandia, Szwecja oraz Szwajcaria. Polska wyprzedziła natomiast takie państwa jak Hiszpania, Czechy, Węgry, czy Włochy.
Ściganie korupcji a gwarancje obywatelskie?
Zwalczanie zachowań korupcyjnych jest z pewnością ważnym elementem polityki karnej każdego państwa, jednak nie może się ono odbywać za wszelką cenę, z naruszeniem gwarancji prawnych zapewnionych obywatelowi. Co do zasady należy pozytywnie wyrazić się o działaniach antykorupcyjnych, jednak trzeba również podkreślić, że często w usprawiedliwieniu ścigania korupcji stosowane są metody naruszające prawa i wolności obywatelskie. Takim działaniom należy się z całą mocą przeciwstawiać. Wkraczanie władzy publicznej w prawa i wolności obywatelskie nie zawsze bowiem może być w pełni usprawiedliwione i może się zdarzyć, że będzie stanowiło naruszenie prawa.
Po co powstał ten portal?
Na portalu tym ja i współpracujący ze mną zespół prawników, chcielibyśmy przybliżyć Ci podstawową wiedzę na temat przestępstw korupcyjnych. Istotne jest dla nas to aby wskazać Ci jakie zachowania mogą zostać zakwalifikowane jako naruszające przepisy prawa, opisać jakich sytuacji unikać aby nie uwikłać się w odpowiedzialność karną, czy w końcu podpowiedzieć jak zachować się w sytuacjach kryzysowych aby maksymalnie zabezpieczyć swoje prawo do obrony.
Adw. Łukasz Chmielniak
