Oferowałeś łapówkę lub ktoś złożył propozycje Tobie?

Gdy jeszcze nic się nie stało

Sprawdź

Wręczyłeś lub otrzymałeś łapówkę

Co zrobić w przypadku wręczenia lub otrzymania łapówki?

Sprawdź

Czym jest łapówka?

“Łapówką jest korzyść, najczęściej majątkowa, wręczana dla osiągnięcia określonego celu, z pominięciem standardowych, legalnych procedur.”

Łapówką jest korzyść, najczęściej majątkowa, ale także osobista, wręczana dla osiągnięcia określonego celu, z pominięciem standardowych, legalnych procedur. Może to być korzyść dla osoby, która otrzymała łapówkę, jak i dla osoby trzeciej. Korzyścią majątkową jest pieniądz, ale także każde inne dobro, którego wartość da się wyrazić w pieniądzu. Łapówką może zatem być określona kwota pieniędzy, obraz, samochód, a także zawarcie umowy na preferencyjnych zasadach. Przez korzyść osobistą należy rozumieć zaś wszystko to, co traktuje się jako korzystne dla danej osoby, ale niedające się wprost przeliczyć na pieniądze, np. tytuł honorowy lub odznaczenie, awans służbowy czy stosunek seksualny.

Z łapówką kojarzy się pojęcie korupcji. W pewnym uproszczeniu można powiedzieć, że z korupcją będziemy mieć do czynienia zawsze wtedy, gdy ktoś wykorzystuje swoją funkcję lub pozycję, by zaspokoić czyjeś oczekiwania, a w zamian za to otrzymuje nienależne gratyfikacje. Zjawisko korupcji dotyczy w szczególności sfery publicznej. Może ono jednak pojawiać się, i pojawia się coraz częściej, również w sektorze prywatnym, a także w obrocie gospodarczym.​

Poniżej wskazujemy najczęstsze przestępstwa korupcyjne.

Najczęściej spotykanym przestępstwem korupcyjnym jest tzw. sprzedajność urzędnicza i przekupstwo urzędnicze (art. 228 i art. 229 Kodeksu karnego). 

Sprzedajność urzędnicza polega na przyjęciu korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy w związku z pełnieniem funkcji publicznej. Sprawcą tego przestępstwa jest osoba pełniąca funkcję publiczną. 

Przestępstwo przekupstwa urzędniczego jest drugą stroną przestępstwa sprzedajności urzędniczej. Polega ono na udzieleniu korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy osobie pełniącej funkcję publiczną. Sprawcą tego przestępstwa może być każdy. Wręczający korzyść jest tak samo karany, jak ten, który ją przyjmuje. 

Coraz częściej popełnianym przestępstwem jest przestępstwo sprzedajności menedżerskiej lub przekupstwa menedżerskiego (art. 296a § 1 i § 2 Kodeksu karnego). 

Przestępstwo sprzedajności menedżerskiej polega na przyjęciu korzyści majątkowej bądź osobistej albo jej obietnicy w zamian za działanie, które może wyrządzić szkodę przedsiębiorstwu, stanowi czyn nieuczciwej konkurencji lub tak zwaną niedopuszczalną czynność preferencyjną. Może być ono popełnione przez osobę pełniącą w przedsiębiorstwie funkcję kierowniczą lub związaną z przedsiębiorstwem umową o pracę, zlecenia lub o dzieło. 

Przestępstwo przekupstwa menedżerskiego jest drugą stroną przestępstwa sprzedajności menedżerskiej. Polega ono na wręczeniu korzyści majątkowej bądź osobistej albo jej obietnicy osobie wskazanej powyżej w zamian za określone zachowanie. Wręczający korzyść jest tak samo karany, jak ten, który ją przyjmuje.

Kolejnym rodzajem przestępstwa korupcyjnego, jest tak zwane przestępstwo sprzedajności w sporcie oraz przestępstwo przekupstwa w sporcie (art. 46 § 1 i § 2 ustawy o sporcie).

Przestępstwo sprzedajności polega na przyjęciu korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy w związku z zawodami organizowanymi m.in. przez polski związek sportowy, w zamian za nieuczciwe zachowanie mogące mieć wpływ na wynik lub przebieg zawodów sportowych. Przestępstwo sprzedajności może popełnić każda osoba, która związana jest z organizacją zawodów sportowych i przyjmuje taką korzyść. Przestępstwo przekupstwa może być popełnione przez każdą osobę udzielającą takiej korzyści.

Przestępstwa korupcyjne występują również w związku z obrotem produktami leczniczymi. 

Przestępstwo przekupstwa popełnia ten, kto w ramach reklamy produktu leczniczego daje lub obiecuje korzyści materialne osobom uprawnionym do wystawiania recept lub osobom prowadzącym obrót produktami leczniczymi. Natomiast przestępstwo sprzedajności popełniają ten, kto taką korzyść przyjmuje (art. 128 prawa farmaceutycznego).

Przestępstwo sprzedajności popełnia także ten, kto przyjmuje korzyść majątkową w zamian za zachowanie wywierające wpływ na obrót lekami, a także w zamian za wystawienie recepty lub zlecenia albo powstrzymanie się od ich wystawienia oraz w zamian za zakup leku. Przestępstwo przekupstwa może popełnić każda osoba, która taką korzyść wręcza. (art. 54 ustawy o refundacji leków).

Kolejnym przestępstwem korupcyjnym jest przestępstwo sprzedajności wyborczej, które polega na tym, że osoba uprawniona do głosowania przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo takiej korzyści żąda, a czyni to za głosowanie w określony sposób. Przestępstwo przekupstwa wyborczego polega na wręczeniu korzyści osobie uprawnionej do głosowania. Przestępstwo przekupstwa może być popełnione przez każdą osobę (art. 250a § 1 i § 2 Kodeksu karnego).

Ze szczególną postacią korupcji możemy mieć do czynienia także przy przetargach publicznych. Sprawcą przestępstwa może być każda osoba, która w celu osiągnięcia korzyści majątkowej udaremnia lub utrudnia przetarg publiczny albo wchodzi w porozumienie z inną osobą, przez co sprawca działa na szkodę właściciela mienia albo osoby bądź instytucji, na rzecz której przetarg jest organizowany (art. 305 § 1 Kodeksu karnego).

Zagrożenia

Jeżeli łapówka jest w wysokości nie większej niż 200.000 zł, osoba która ją dała lub przyjęła, jest narażona na karę od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności, co dotyczy zarówno osób pełniących funkcje publiczne jak i osób związanych z organizacją zawodów sportowych.

Jeżeli łapówka miała na celu naruszenie prawa przez osobę pełniącą funkcję publiczną, kara pozbawienia wolności jest wymierzana w granicach od 1 roku do 10 lat.

Jeżeli wysokość łapówki przekracza 200.000 zł, to w przypadku osób pełniących funkcje publiczne, zarówno wręczający łapówkę jak i przyjmujący ją, narażeni są na orzeczenie kary pozbawienia wolności od 2 lat do 12 lat.

Kto jest narażony?

Funkcjonariusze publiczni

Mogą to być np. Prezydent RP, poseł, sędzia czy szeroko rozumiani urzędnicy

Osoby pełniące funkcję publiczną

Są to m.in. funkcjonariusze publiczni, członkowie organów samorządowych czy osoby zatrudnione w jednostkach organizacyjnych

Menedżerowie

osoby pełniące funkcje kierownicze w przedsiębiorstwie

Grupy szczególne

osoby pracujące w dziedzinach takich jak farmacja, handel produktami refundowanymi czy sport zawodowy

Najnowszy wpis